PHP Programlama Temel Anlatım

Değişkenler

PHP'de değişken tipleri yoktur. Atanan değere göre otomatik olarak değişkenin tipi verilir. Bir değişkenin veri tipinin ne olduğunu görmek için gettype(); function ile alabiliriz veya settype(); function ile tipini belirleye biliriz.

echo(); function ile tanımladığımız değişkenleri yazdıra biliriz. PHP'de birleştirme operatörü olarak "." (nokta) karakteri kullanılır.

index.php

$var1 = "String";
$var2 = 25;
$var3 = 3.14;

echo "Var1: $var1, Var2: $var2, Var3: $var3";
echo "<br>---------------------------------------<br>";
echo "Value: " . $var1 . "
";
echo "Type: " . gettype($var1);

---

Sabitler

Sabit tanımları aşağıdaki gibi tanımlanır. Değişkenlerden farkı değiştirelemez olamlarıdır. Bu yüzden tanımlandıkları yerde bir kez değer atanır istenilen her yerde kullanılır.

index.php

define("CONST_STR", "Sabit Varaible");
define("CONST_PI", 3.14);

echo "Sabit: " . CONST_STR . "<br>";
echo "Pi: " . CONST_PI;

---

Array Tanımı

Arrayleri içlerin de bir den fazla değerler tutabilen değişkenler olarak tanımlaya biliriz.

Arraylerin iki farklı kullanımları vardır:

• Eski Kullanım: $array1 = array();
• Modern Kullanım: $array2 = [];

Array içine eleman eklemenin temelde iki yolu vardır:

• $array1[] = "Eleman 1";
• array_push($array2, "Eleman 2");

Her eklenen değerlerin key değerleri 0'dan başlayarak kaldığı yerden veri eklendikçe artarak devam eder. Arrayleri echo function ile direk olarak yazdırmamız mümkün değildir. Bunun için var_dump(), print_r() functionları kullanılmalıdır.

index.php

$array1 = array();
$array2 = [];

$array2[] = "Eleman 1";
$array2[] = "Eleman 2";
$array2[] = "Eleman 3";

var_dump($array2);
echo "<br>";
print_r($array2);

Eğer eklenen valueların keylerini kendimiz vermek istiyorsak array'e eleman eklerken köşeli parantez içinde belirtebiliriz.

index.php

$array1["key1"] = "value 1"

Bir arraydeki değerleri satır satır çekmenin yolu ise foreach'tir

index.php

foreach($array2 as $value)
{
	echo $value . "<br>";
}

Bir de arrayler de boyut dediğimiz bir kavram vardır. Array içine bir array ataması gerçekleştirdiğimiz de bu array aslında 2 boyutlu bir array haline gelir.

index.php

$array3 = [];
$array3[] = ["0. Eleman 1", "0. Eleman 2", "0. Eleman 3"];
$array3[] = ["1. Eleman 1", "1. Eleman 2", "1. Eleman 3"];
$array3[] = ["2. Eleman 1", "2. Eleman 2", "2. Eleman 3"];

print_r($array3);
echo "<br>";
foreach($array3 as $value)
{
	print_r($value);
	echo "<br>";
}

---

Aritmetik Operatörler

• (+) Toplama Operatörü
• (-) Çıkartma Operatörü
• (*) Çarpma Operatörü
• (/) Bölme Operatörü
• (%) Mod Operatörü
• ($i++) $i değişkeni işlendikten sonra içindeki değeri 1 artır.
• ($i--) $i değişkeni işlendikten sonra içindeki değeri 1 azalt.
• (++$i) $i değişkenin içindeki değeri 1 artırdıktan sonra işle.
• (--$i) $i değişkenin içindeki değeri 1 azalttıktan sonra işle.

index.php

$x = 30;
$y = 2;

echo ($x + $y) . "<br>"; // 32
echo ($x - $y) . "<br>"; // 28
echo ($x * $y) . "<br>"; // 60
echo ($x / $y) . "<br>"; // 15
echo ($x % $y) . "<br>"; // 0

---

Atama Operatörleri

• $x += $y; -> $x = $x + $y;
• $x -= $y; -> $x = $x - $y;
• $x *= $y; -> $x = $x * $y;
• $x /= $y; -> $x = $x / $y;

index.php

echo ($x += $y) . "<br>"; // $x'in yeni değer 32 oldu
echo ($x -= $y) . "<br>"; // $x'in yeni değer 32 olduğundan 32 - 2 = 30. $x tekrardan 30 oldu
echo ($x *= $y) . "<br>"; // 30 * 2 den $x'in yeni değeri 60 oldu
echo ($x /= $y) . "<br>"; // 60 / 2 işlemi yapılacağından $x tekrardan 30 oldu

---

Karşılaştırma Operatörler

• (==) Eşittir.
• (!=) Değil Eşittir.
• (<>) Değil Eşittir.
• (<) Küçüktür.
• (<=) Küçük Eşittir.
• (>) Büyüktür.
• (>=) Büyük Eşittir.

index.php

$x = 10;
$y = 20;

if($x == 10)
{
	echo "Eşittir. <br>";
}
else
{
	echo "Eşit Değildir. <br>";
}


if($x == 10)
{
	echo "10'a Eşittir. <br>";
}
else if($x == 13)
{
	echo "13'e Eşittir. <br>";
}
else
{
	echo "Eşit Değildir. <br>";
}

AND ve OR operatörleri ile birden fazla kontrol sağlaya biliriz.

• and her iki koşulun sağlandığı durumlar da true döndürür. && olarak da kullanılır.
• or her iki koşuldan biri bile doğru ise true döndürür. || olarak da kullanılır.

index.php

if($x >= 5 && $x <= 15)
{
	echo "5 ile 15 arasındadır. <br>";
}
else
{
	echo "değildir. <br>";
}

$str = "zeynep";
if($str == "ali" || $str == "zeynep")
{
	echo "Ya ali ya zeynep dir. <br>";
}
else
{
	echo "değildir. <br>";
}

---

Döngüler

$i'nin ilk değeri 0'dır, $i küçük eşit 10 koşulu sağlandığı sürece $i'yi 1 artır

index.php

for($i = 0; $i <= 10; $i++)
{
    echo "i'nin şuanki değeri : " . $i . "<br />";
}

Koşul sağlandığı sürece, yani içindeki koşulun sonucu true olduğu sürece blok içindeki işlemler yapılır.

index.php

$i = 0;
while($i <= 10)
{
    echo "a'nin şuanki değeri : " . $i . "<br />";
    $i++;
}

Koşul kontrol edilmeden önce bloktaki işlemler yapılır, sonra koşul kontrol edilir. $b 0'a eşit olduğu sürece döngünün dönmesi lazım. Daha ilk adımdan koşul sağlanmamasına rağmen, ilk önce blok çalıştığından ekrana yazı basılır.

index.php

$i = 1;
do
{
    echo "blok içindeki işlemler <br />";
}while($i == 0);

---

Dosya Dahil Etmek

Başka bir dosyayı 2 şekilde dahil edebiliriz.

• require Dahil etmek istediğimiz dosya yok ise ekrana hata basıp sonraki işlemleri yapmaz.
• include Dahil etmeye çalıştığımız dosya yok ise ekrana hata basar ve sayfaki diğer işlemleri yapmaya devam eder.
• require_once ve include_once 1 dosya 1 den fala kez çağrılırsa sadece 1 kere çağrılmış gibi davranmasını sağlar.

index.php

require "external.php";
include "external.php";

require_once "external.php";
include_once "external.php";

---

Function Oluşturmak

PHP'de function aşağıdaki gibi oluşturulur.

index.php

function func1()
{
	echo "Parameresiz Func";
}

function func2()
{
	return "Parameresiz Func";
}

function func3($x, $y)
{
	echo "Sonuc: " . ($x + $y);
}

function func4($x, $y)
{
	return $x + $y;
}

---

Class ve Erişim Belirtecleri

• public her yerden ulaşılabilen.
• private sadece oluşturulduğu class içinde çağrılabilen
• protected sadece oluşturulduğu ve miras alınan classlarda çağrılabilen

index.php

class Student
{
    private $name = "Zeynep";
    private $age = "23";

    public function getName()
	{
        echo $this->name;
    }
}

$student = new Student;
student -> getName();

---

Constructures

• __construct class'tan yeni bir nesne oluşturulduğunda yapılacak işlemler
• __destruct class sonlandığında yapılacak işlemler

index.php

class Constructure
{
    function __construct()
	{
        echo "ben doğdum <br />";
    }

    function __destruct()
	{
        echo "ben öldüm <br />";
    }
}

$const = new Constructure;

---

Miras Almak

index.php

class Hayvan
{
    public function nefesAl()
	{
        echo "ben enfes alıyorum <br />";
    }

    public function yemekYe()
	{
        echo "ben yemek yiyorum <br />";
    }

    public function uyu()
	{
        echo "ben uyuyorum <br />";
    }
}

class Kedi extends Hayvan
{
    private $adi;

    function __construct($gelenad)
	{
        $this->adi = $gelenad;
        echo "ben $this->adi isminde bir kediyim ve doğdum <br />";
    }

    public function kos()
	{
        echo "ben koşuyorum çünkü kediyim <br />";
    }

    function __destruct()
	{
        echo "ben $this->adi ismindeki kediydim öldüm <br />";
    }
}

class Kus extends Hayvan
{
    private $adi;

    function __construct($gelenad)
	{
        $this->adi = $gelenad;
        echo "ben $this->adi isminde bir kuşum ve doğdum <br />";
    }

    public function uc()
	{
        echo "ben uçabiliyorum çünkü kuşum <br />";
    }

    function __destruct()
	{
        echo "ben $this->adi ismindeki kuştum öldüm <br />";
    }
}

$cat = new Kedi("tekir");
$cat -> yemekYe(); 		// Hayvan class'ı miras alındığından Hayvan classının methodu kullanılabilir.
$cat -> kos(); 			// kendi class'ında bir methodu kullandı
// $cat -> uc();		// hata! kuşa ait olan bir methodu kullandı

$bird = new Kus("boncuk");
$bird -> yemekYe(); 	// Hayvan class'ı miras alındığından Hayvan classının methodu kullanılabilir.
$bird -> uc(); 			// kendi class'ında bir methodu kullandı
// $bird -> kos(); 		// hata! kediye ait olan bir methodu kullandı

---

Cookie ve Session Oluşturmak

Sayfada session ile işlem yapmak istiyorsam session_start(); demeliyim

Session ve Cookie, unutulmayan değişkenlerdir. Bu sayfada 1 kere tanımladıktan sonra başka sayfada istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.

Farkları nedir:

• Cookie, browser'ınızda tutulur. 3. parametrede unix time stamp formatı ile girilen zaman geldiğinde cookie kendini unset eder yani siler
• Session, server'da tutulur. Browser kapatıldığında serverdaki session dosyası kendini unset eder

Cookie Oluşturmak

index.php

setcookie("bilgiler", "adim=zeynep,soyad=asd", time() + (7 * 24 * 60 * 60) );

// Anahtarı 'bilgiler' olan, içinde 'adim=zeynep,soyad=asd' değerini taşıyan ve 
// tam 1 hafta sonra bugün bu saatte yok olacak bir cookie set ettim.
echo $_COOKIE["bilgiler"] . "<br />";

Session Oluşturmak

index.php

$_SESSION["bilgiler"] = "adım = ahmet, soyadım = mehmed";

echo $_SESSION["bilgiler"] . "<br />";

---

Try Catch Tanımı

index.php

$str = "zeynep deneme SELECT dfsdf ,sdfsdfds ";
try
{
    if(strstr($str, "SELECT"))
	{
        throw new Exception("ismin içinde select kelimesi var");
    }
	
    echo "eğer hata yok ise, yani str değişkenin içinde SELECT kelimesi geçmiyor, yeni bir Exception oluşturulmamış ise yapılacak işlemler";
}
catch(Exception $e)
{
    echo "hata var! " . $e -> getFile() . " dosyasının " . $e -> getLine() . ". satırında yeni bir hata tespit edilmiş!. hata mesajının içeriği = " . $e -> getMessage();
}